Από την Ιταλία ως την Ιαπωνία - 49 ομάδες ταξιδεύουν την Ελλάδα σε όλο τον πλανήτη
Το ελληνικό αποτύπωμα στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο είναι πολύ έντονο. Από τη Magna Graecia μέχρι τη Μελβούρνη, εκεί όπου η Ελλάδα συνεχίζει να παίζει μπάλα, με όνομα, με ρίζα ή με μνήμη. Δεν χρειάζεται να κοιτάξεις στον χάρτη για να βρεις την Ελλάδα, αρκεί να κοιτάξεις μια μπάλα που ταξιδεύει. Σε κάθε ήπειρο, κάπου υπάρχει μια ομάδα που κουβαλά κάτι δικό μας. Μερικές μόνο μια λέξη, άλλες ένα σύμβολο, άλλες την ίδια την ιστορία της πόλης τους.
Η Ελλάδα απλώνεται στο ποδόσφαιρο όχι ως αυτοκρατορία, αλλά ως ανάμνηση. Ένας παλμός που αντηχεί ακόμη σε χρώματα, εμβλήματα, ονόματα. Και το ταξίδι αρχίζει πάντα από εκεί που κάποτε η ελληνική γλώσσα ήταν δεύτερη μητρική. Την παλιά Magna Graecia.
Ιταλία: Εκεί όπου η μπάλα περνά από τις πύλες της Μεγάλης Ελλάδας
Στη Βερόνα, το 1903, όλα ξεκίνησαν όταν μια ομάδα μαθητών ζήτησε βοήθεια από τον καθηγητή τους, τον Ντέτσιο Κορούμπολο, για το πως θα ονόμαζαν την ποδοσφαιρική ομάδα της πόλης. Λάτρης της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, ο Κορούμπολο, τους χάρισε και το όνομα που θα γινόταν σήμα-κατατεθέν: Hellas. Μια Ελλάς που παίζει στη Serie A.
Μία ομάδα που έχει στο παλμαρέ της πρωτάθλημα Ιταλίας και που τίμησαν την φανέλα της σε επαγγελματικό επίπεδο πέντε Έλληνες ποδοσφαιριστές. Οι Παναγιώτης Ρέτσος, Λάζαρος Χριστοδουλόπουλος, Βαγγέλης Μόρας, Παναγίωτης Ταχτσίδης και Λάμπρος Βαγγέλης.
Λίγο πιο νότια, η Νάπολι, Νεάπολις. Η νέα πόλη των Ελλήνων αποίκων. Η Νεάπολις, η σημερινή Νάπολη, γεννήθηκε ως ελληνική αποικία τον 8ο αιώνα π.Χ., κουβαλώντας μαζί της τη γλώσσα, τον πολιτισμό και την αρχιτεκτονική της Ελλάδας στη Δύση. Από την Παρθενόπη έως τη «Νέα Πόλη», η ελληνική ταυτότητα ρίζωσε βαθιά, διαμορφώνοντας μια πόλη που ακόμη και σήμερα αναπνέει το πνεύμα της Μεγάλης Ελλάδας.
Ακόμη και σήμερα, στο "Diego Armando Maradona", ένα από τα πιο εκρηκτικά γήπεδα του κόσμου, υπάρχει μια σπίθα από εκείνη τη Μεσογειακή ανάσα που έκανε τη Νάπολη να μοιάζει πιο πολύ με ελληνικό λιμάνι παρά με ιταλικό μεγαθήριο. Σε επαγγελματικό επίπεδο, το πέρασμα των πρώην διεθνών μας, Ορέστη Καρνέζη και Κώστα Μανωλά, έφερε την ελληνικότητα και στο χορτάρι.
Στον Κρότωνα και τον Τάραντα, η σχέση δεν είναι ρομαντική, αλλά ιστορική. Ο Κρότων των Αχαιών, ο Τάρας των Σπαρτιατών, δύο πόλεις με αποικιακή γενεαλογία γραμμένη στην πέτρα. Το δελφίνι της Taranto παραπέμπει ευθέως στο μυθικό σύμβολο της φυλής, ενώ τα χρώματα της Crotone μοιάζουν να έχουν το βάθος μιας ασπίδας από τη Μεγάλη Ελλάδα. Και πιο δυτικά, πόλεις όπως η Ρέτζιο και η Μεσσίνα (Ρήγιον, Μεσσήνη), με τις Ρετζιάνα και Μεσσίνα, κουβαλούν ακόμη τα ονόματα των αρχαίων τους εκδοχών, έστω κι αν η ποδοσφαιρική τους αφήγηση γράφεται πλέον στα ιταλικά.
Μασσαλία: Η ελληνική πόλη που έγινε ποδοσφαιρική πρωτεύουσα
Αν υπάρχει πόλη εκτός Ελλάδας όπου το ελληνικό στοιχείο δεν είναι ιστορία αλλά ατμόσφαιρα, αυτή είναι η Μασσαλία. Εδώ οι Έλληνες της Φώκαιας έστησαν τη Μασσαλία των αρχαίων και αιώνες αργότερα, η ομάδα της πόλης, η τεράστια Olympique de Marseille, επέλεξε όνομα και χρώματα που θυμίζουν ελληνική σημαία βρεγμένη από το μεσογειακό φως. Το Olympique δεν είναι τυχαίο. Και το σήμα, σύμφωνα με ιστορικούς του συλλόγου, αποτυπώνει κάτι από το αρχαίο μεσογειακό λαμπύρισμα που έφεραν οι πρώτοι έποικοι.
Η Μασσαλία παραμένει ίσως η πιο ελληνική ποδοσφαιρική πόλη του δυτικού κόσμου. Και στη Λυών, η αναφορά είναι πιο αθόρυβη αλλά υπαρκτή. Η Olympique Lyonnais παίρνει κι αυτή το όνομά της από τον Ολύμπιο συμβολισμό.
Στην Τουρκία το ποδόσφαιρο πατεί πάνω σε ελληνικές πόλεις
Η μπάλα στα παράλια της Τουρκίας. Εδώ οι ελληνικές αποικίες άφησαν θεμέλια τόσο βαθιά που ακόμη και σήμερα μοιάζουν να κρατούν όρθια ολόκληρα ποδοσφαιρικά οικοδομήματα. Η Trabzonspor, η ομάδα της Τραπεζούντας, ξεκίνησε με εμβλήματα που θύμιζαν καθαρά ελληνικά γραφικά στοιχεία, κληρονομιά της ίδρυσης της πόλης από Ίωνες αποίκους τον 7ο αιώνα π.Χ.
Στη Σμύρνη, σύλλογοι όπως οι Göztepe, Karşıyaka, Altay, Altınordu παίζουν στα ίδια εδάφη όπου κάποτε κυλούσε η αρχαία Ιωνική παράδοση. Κάθε τους ντέρμπι μοιάζει να έχει ηχώ από μια Ελλάδα που δεν υπάρχει πια, αλλά δεν ξεχνιέται. Και φυσικά, η Κωνσταντινούπολη, έδρα της Γαλατά, της Φενέρ, της Μπεσίκτας, είναι από μόνη της η μεγαλύτερη ελληνική πόλης που δεν βρίσκεται στην Ελλάδα.
Στην Κύπρο δεν υπάρχει ελληνική επιρροή, υπάρχει ελληνική ταυτότητα
Στην Κύπρο, οι ομάδες δεν «κουβαλούν» Ελλάδα. Είναι η Ελλάδα. Ανόρθωση Αμμοχώστου, Ομόνοια, ΑΠΟΕΛ, ΑΕΚ Λάρνακας, Απόλλων Λεμεσού, σύμβολα, χρώματα, τραγούδια, όλα μιλούν την ίδια γλώσσα.
Το ποδόσφαιρο είναι η πιο καθημερινή έκφραση ενός ελληνικού χαρακτήρα που παραμένει αναλλοίωτος. Δεν χρειάζεται να πούμε πολλά για την ελληνικότητα των ομάδων της μεγαλονήσου.
Στην Αυστραλία η ομογένεια πρωταγωνιστεί
Κι αν υπάρχει ήπειρος όπου η ελληνική παρουσία στο ποδόσφαιρο είναι πραγματικά συγκλονιστική, αυτή είναι η Αυστραλία. Εδώ η μπάλα έγινε πολιτισμός, έγινε σύνδεση με τη μητέρα πατρίδα.
Η South Melbourne Hellas παραμένει η μεγαλύτερη ελληνική ομάδα εκτός συνόρων. Αν και αυτή τη στιγμή αγωνίζεται στη δεύτερη κατηγορία, μετράει τέσσερα πρωταθλήματα Αυστραλία. Γαλανόλευκο έμβλημα, κοινοτική ψυχή, πρωταθλήματα, ευρωπαϊκές περιοδείες, ιστορία που ξεπερνά παραδόσεις.
Η Heidelberg United, που φέρει τον Μέγα Αλέξανδρο στο σήμα, μοιάζει με μικρό ελληνικό θύλακα σε γη τόσο μακρινή που γίνεται σχεδόν ποιητική. Και μαζί με αυτές οι Sydney Olympic, Oakleigh Cannons, Bentleigh Greens, West Adelaide Hellas, δίκτυο συλλόγων που χτίστηκαν από παροικίες και έγιναν πρωταγωνιστές.
Η ομογένεια της Αμερικής και του Καναδά: Η Ελλάδα της προφοράς και της μνήμης
Στις ΗΠΑ και στον Καναδά, οι ελληνικές ομάδες δεν είναι επαγγελματικά μεγαθήρια. Είναι όμως οι πιο καθαρές αποδείξεις ότι το ποδόσφαιρο κρατά τις ρίζες ζωντανές.
Greek American Atlas, Chicago Greek-Americans. Panathinaikos Chicago, Olympiacos Chicago (ομάδες που έχουν σύνδεση με τις αντίστοιχες ΠΑΕ στην πατρίδα μας) ,Panhellenic Vancouver, Toronto Olympic, Montreal Greeks. Ονόματα που ακούγονται σαν τραγούδι της διασποράς. Ματς σε γειτονιές, φανέλες σε πάρκα, ελληνικές σημαίες, το ποδόσφαιρο ως γέφυρα ταυτότητας.
Η απίθανη διαδρομή της Κορίνθου: Από τον Ισθμό στο Λονδίνο και από εκεί στη Βραζιλία
Κανένα ελληνικό αποτύπωμα στο ποδόσφαιρο δεν ταξίδεψε πιο μακριά από αυτό της Κορίνθου. Στο Λονδίνο, στα τέλη του 19ου αιώνα, ιδρύθηκε η Corinthian FC, εμπνευσμένη από το αρχαιοελληνικό ιδεώδες και την αρετή των Κορινθίων αθλητών. Το 1939 η ομάδα συγχωνεύτηκε με την Casual FC και σήμερα υπάρχει με την ονομασία Corinthian-Casuals.
Από αυτή την ομάδα, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, γεννήθηκε η Corinthians Paulista στη Βραζιλία, ένα από τα κορυφαία κλαμπ του κόσμου. Έτσι, η Ελλάδα διέσχισε ωκεανούς και έγινε λάβαρο στη Σάο Πάολο, σε μια γειτονιά όπου οι κάτοικοι πιθανότατα δεν ξέρουν πού βρίσκεται η Κόρινθος, αλλά φωνάζουν το όνομά της κάθε Κυριακή.
Κι ακόμη παραπέρα, το ελληνικό ίχνος δεν τελειώνει
Aris Japan, μια ιαπωνική αναφορά στη Θεσσαλονίκη. Hellenic FC με παρατσούκλι «Έλληνες Θεοί» στη Νότια Αφρική. Η KSV Athene στο Βέλγιο. Hellas Sport Amsterdam στην Ολλανδία και φυσικά ο τεράστιος Άγιαξ, από τον βασιλιά της Σαλαμίνας. AEK Bucarest στη Ρουμανία και η Apollon από το Πλόβντιβ στη Βουλγαρία. Spartak στη Μόσχα, ονομασία εμπνευσμένη από τον επαναστάτη Σπάρτακο. Kolkheti Poti στη Γεωργία, στην παλιά Κολχίδα, εκεί όπου ξεκίνησε η Αργοναυτική εκστρατεία.
Οι ομάδες των Ελλήνων μεταναστών στην Γερμανία όπως οι FC Hellas München, Darmstadt και Bielefeld. Οι αντίστοιχες ομάδες στο Ηνωμένο Βασίλειο όπως οι Finchley Greek Cypriots και η Olympia FC Warriors. Στην Ουκρανία, η FC Tavria Simferopol, εδρεύει στην Ταυρική Χερσόνησο που ιδρύθηκε από αποίκους της αρχαίας ελληνικής πόλης Ηράκλειας.
Δεν μπορεί να λείπει το ελληνικό στοιχείο από τη Λατινική Αμερική. Ο σύλλογος της Αργεντινής Gimnasia y Esgrima La Plata κουβαλά στο όνομά του μια λέξη βαθιά ελληνική. Το “gimnasia” δεν είναι τίποτα άλλο από την αρχαία ελληνική “γυμνασία”, την άσκηση που γεννήθηκε στα γυμνάσια και τις παλαίστρες του κλασικού κόσμου. Από εκεί ταξίδεψε στα λατινικά και αιώνες μετά, ρίζωσε στις λατινογενείς γλώσσες, παραμένοντας ένα ζωντανό αποτύπωμα της ελληνικής κληρονομιάς στον σύγχρονο αθλητισμό.
Στη Χιλή, η Olympico Litoral κουβαλά στο σήμα του μια σταγόνα ελληνικής ιστορίας, ένα μικρό χιλιανό σωματείο που αντλεί το όνομά του από τον Όλυμπο, μεταφέροντας σε μια μακρινή ακτή της Λατινικής Αμερικής την αθλητική κληρονομιά της Ελλάδας.
Από τη Magna Graecia μέχρι τη Μελβούρνη, από τη Μασσαλία μέχρι το Σικάγο, η Ελλάδα περνά στο ποδόσφαιρο. Δεν χρειάζεται να υπάρχει στο διαβατήριο μιας ομάδας για να υπάρχει στο σήμα της. Η Ελλάδα είναι μνήμη, είναι ρίζα, είναι ιστορία. Και όσο η μπάλα συνεχίζει να κυλά, πάντα κάπου στο γήπεδο θα υπάρχει ένα κομμάτι της.
